Giriş
Covid-19 sonrasında hızlanan dijitalleşme, sağlık hizmetlerine erişim modelini köklü biçimde dönüştürmüş; özellikle psikiyatri alanında, hasta ve hekimi farklı coğrafyalarda buluşturan “tele-psikiyatri” uygulamalarını yaygınlaştırmıştır. Tele-psikiyatri, klasik yüz yüze muayenenin yerine geçmekten ziyade onu tamamlayan bir model olsa da, hekimin “bizzat ifa” yükümlülüğü, hastanın aydınlatılması, kişisel verilerin korunması ve olası malpraktis riskleri gibi hukuki meseleleri derinleştirmektedir. Bu çalışma, Türk hukuk düzeninde henüz dağınık kalan normatif altyapıyı bütüncül bir bakışla irdelemeyi amaçlar.
Kavramsal Çerçeve
Tele-tıp, teşhis ve tedavinin mesafeden, bilişim-iletişim altyapıları aracılığıyla sunulmasıdır; tele-psikiyatri bu şemsiyenin, ruh sağlığı hizmetlerine özgülenmiş dalıdır. Klinik uygulama bakımından evde, adli, acil veya rutin tele-psikiyatri gibi alt kategoriler mevcuttur.1
Mevzuatta Son Üç Yıl
Uzaktan Sağlık Hizmetleri Yönetmeliği (10 Şubat 2022) tele-tıbbı ilk kez pozitif düzenlemeye tabi tuttu. Ancak gerçek dönüm noktası 2024-2025 değişiklikleridir:
- 13 Eylül 2024 Genelgesi: Uzaktan muayene sonrasında e-reçete ve e-rapor düzenlenmesinin önü açıldı; sağlık tesislerine altı ay içinde “Uzaktan Sağlık Hizmeti Faaliyeti İzin Belgesi” alma zorunluluğu getirildi.2
- SUT Değişikliği (RG 21 Nisan 2024): “520032 – Uzaktan hasta değerlendirmeye yönelik sağlık hizmetleri” kodu ile tüm branşlar SGK geri ödemesine girdi; üçüncü basamakta işlem puanı iki kat uygulanıyor.3
- Ayakta Teşhis ve Tedavi Yapılan Özel Sağlık Kuruluşları Hakkında Yönetmelik (19 Nisan 2025): Özel kliniklerin tele-sağlık hizmeti verebilmesi, ayrı altyapı onayı ve “uzaktan sağlık koordinatörü” istihdamına bağlandı.4
Böylece tele-psikiyatri artık sadece kamu hastanelerinin değil, gerekli lisansı alan özel merkezlerin de sunabileceği bir hizmete dönüşmüştür.
Aydınlatılmış Onam
Türk hukukunda onamın yazılı olma zorunluluğu yoktur; fakat ispat külfeti hekimde olduğundan kayıtlı bir yöntem tercih edilir .5 5070 Sayılı Elektronik İmza Kanunu güvenli e-imzayı ıslak imzayla eşdeğer kılar. Bununla birlikte hastaların donanım kısıtları göz önüne alınarak Sağlık Bakanlığı’nın Ekim 2024 güncellemesi, e-vizite portallarında video veya ses kayıtlı onamı da geçerli kabul etmiştir.
Kişisel Verilerin Korunması
Ruh sağlığı verisi “özel nitelikli”dir. KVKK Kurulu’nun 4/6/2024-959 sayılı kararı ile AB’ye paralel Standart Sözleşme Maddeleri (SSM) kabul edildi; böylece veriyi Avrupa veya ABD bulutuna aktarmak için artık “ayrık izin + Kurul bildirimi” yerine SSM yeterlidir.6 Hekim ile platform, çoğu senaryoda ortak veri sorumlusu sayıldığından SSM’deki yükümlülük paylaşımını sözleşmeye açıkça yazmak zaruridir.
Malpraktis ve Sigorta
Tele-psikiyatride hekimin hata ve ihmali, klasik malpraktis ilkeleriyle değerlendirilir; ancak uzaktan risk sigorta poliçelerinde ayrı teminat başlığına dönüştü. 2024 itibarıyla mesleki sorumluluk sigortaları “tele-sağlık teminatı”nı zorunlu asgari kapsama ekledi; sınır ötesi danışmanlık için özel limit belirleniyor. Uyuşmazlıkta yetkili mahkemenin ve uygulanacak hukukun tespiti MÖHUK m. 16-26 çerçevesinde, sözleşmenin varlığına ve zararın gerçekleştiği yer kuralına göre değişir.
Uluslararası Uyum: Reçete ve Erişilebilirlik
AB’nin MyHealth @ EU platformu, 2024 sonunda 14 üye devlette karşılıklı e-reçete/e-dispensasyonu devreye aldı; Türkiye henüz ağa entegre değil, ancak model, sınır ötesi QR kod ile ilaç teminine küresel bir şablon sunuyor.7 Dünya Sağlık Örgütü ile ITU’nun 2024 tarihli “Accessible Telehealth Toolkit” rehberi, engelli bireyler için alt yazı, ekran okuyucu ve işaret dili zorunluluğu getirerek devletlere yol haritası sundu.8 Avrupa Birliği’nde 2025 Ağustos’unda tam yürürlüğe girecek AI Act ise, duygu analizi veya otomatik triyaj gibi modülleri “yüksek riskli” kategoriye alarak CE işareti ve kayıt yükümlülüğü getirdi.
Sonuç
2025 itibarıyla Türkiye’de tele-psikiyatri, normatif belirsizlik aşamasını geride bırakıp lisans-geri ödeme-sigorta üçlüsüyle kurumsal çerçevesine kavuşmuştur. Buna rağmen veri aktarımı, mahkeme yetkisi ve yapay zekâ modülleri gibi alanlarda mevzuat hâlen reaktif konumdadır. ARC Law olarak görevimiz, müvekkillerimizin yenilikçi sağlık çözümlerini hukuki emniyet koridorunda tutmak ve yasa koyucunun önünü açacak somut politika önerileri geliştirmektir. Tele-psikiyatri, doğru regülasyon mimarisi ile erişilebilir ruh sağlığı hizmetini sınırlar ötesine taşıma potansiyelini bugün hiç olmadığı kadar güçlü biçimde sunmaktadır.
- Araalan, C. (2023). Sınır ötesi tele-psikiyatri uygulamalarına hukuki bir bakış. Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 27(2), 273–301. https://doi.org/10.34246/ahbvuhfd.1145191 ↩︎
- T.C. Sağlık Bakanlığı. (2022, 10 Şubat). Uzaktan Sağlık Hizmetinin Sunulmasına Dair Yönetmelik yayımlandı [Basın duyurusu]. Sağlık Bakanlığı. https://www.saglik.gov.tr/TR-87381/uzaktan-saglik-hizmetinin-sunulmasina-dair-yonetmelik-yayimlandi.html ↩︎
- T.C. Sağlık Bakanlığı. (2022, 10 Şubat). Uzaktan sağlık hizmetinin sunulmasına dair yönetmelik. https://www.saglik.gov.tr/TR-87381/uzaktan-saglik-hizmetinin-sunulmasina-dair-yonetmelik-yayimlandi.html ↩︎
- T.C. Sağlık Bakanlığı. (2025, 19 Nisan). Ayakta teşhis ve tedavi yapılan özel sağlık kuruluşları hakkında yönetmelik. Özel Hastaneler ve Sağlık Kuruluşları Derneği (OHSAD). https://ohsad.org/ayakta-teshis-ve-tedavi-yapilan-ozel-saglik-kuruluslari-hakkinda-yonetmelik-19-nisan-2025/ ↩︎
- (Araalan, 2023) ↩︎
- Kişisel Verileri Koruma Kurumu. (2025, 2 Ocak). Kişisel verilerin yurt dışına aktarılması rehberi. , Kişisel Verileri Koruma Kurumu. (2024, 12 Mart). Yurt dışına aktarım. ↩︎
- European Commission. (2025, Haziran xx). Electronic cross‑border health services. In eHealth, digital health and care. https://health.ec.europa.eu/ehealth-digital-health-and-care/digital-health-and-care/electronic-cross-border-health-services_en?utm ↩︎
- World Health Organization. (202?—Yayın yılı belirsiz). Implementation toolkit for accessible telehealth services (ISBN 978‑92‑4‑009416‑1). https://www.who.int/publications/i/item/9789240094161?utm ↩︎